Przepona – funkcje

Przepona – zasada działania

Oddychanie jest jedną z podstawowych czynności fizjologicznych, a głównym mięśniem odpowiedzialnym za ten proces jest przepona. Jest to obszerny mięsień oddzielający jamę brzuszną od klatki piersiowej. Poza tą ważną funkcją oddechową, pełni ona także istotną rolę w utrzymaniu postawy ciała. Przez postawę rozumie się stabilizację i kontrolę tułowia w czasie wykonywania funkcji motorycznych. Mechanizm, w którym przepona zapewnia stabilność posturalną, polega na zwiększeniu ciśnienia śródbrzusznego, głównie podczas fazy wdechowej cyklu oddechowego. Dochodzi wtedy do jej obniżenia w kierunku jamy brzusznej. Ta dualistyczna funkcja przepony, zarówno wentylacyjna, jak i posturalna wykonywana jest jednocześnie i manifestuje się już od około 6 miesiąca życia.

Wpływa na postawę oraz bóle kręgosłupa

W drugiej połowie XX wieku pojawiła się kilka badań pośrednio dowodzących pracy przepony w procesie utrzymania postawy ciała. Natomiast pierwszy bezpośredni dowód na rolę przepony w utrzymaniu postawy dostarczył Hodges i wsp.. Wykazali w czasie badania EMG wzrost aktywności przepony na kilka milisekund przed ruchem kontralateralnej kończyny górnej. Aktywność ta była niezależna od funkcji oddechowej przepony. Analiza zdjęć MRI potwierdziła dualistyczny charakter pracy przepony. Zaobserwowano różnicę w zakresie ruchomości przepony w czasie pełnienia funkcji wentylacyjnej i oddechowej. Zauważono też istotny związek między zakresem ruchu przepony, a objętością oddechową.

Badacze stwierdzili również szereg zależności między bólem dolnego odcinka kręgosłupa a przeponą. Dominacja funkcji oddechowej, na przykład w czasie szybkiego oddychania, znacząco zmniejsza rolę przepony w utrzymaniu równowagi ciała. Z kolei u osób z przewlekłym bólem pleców zaobserwowano znaczne przeciążenie przepony, które może być jedną z przyczyn nawracania dolegliwości bólowych kręgosłupa.

Prawidłowa praca przepony

Jak podaje Vostatek i wsp., dolne żebra powinny znajdować się w pozycji wydechowej podczas cyklu oddechowego i tylko rozszerzać się na boki. Dzięki temu przepona może swobodnie się poruszać i odpowiednio pomagać w utrzymaniu wewnątrzbrzusznego ciśnienia. Jak już wcześniej wspomniano, wpływa na stabilizację kręgosłupa. Ograniczona współpraca pomiędzy przeponą, mięśni brzucha, dnem miednicy a mięśniem wielodzielnym jest jedną z głównych przyczyn chorób kręgosłupa takich, jak spondyloza, spondyloartroza, czy przepuklina krążka międzykręgowego. Wyniki tej pracy pokazują, że u osób z LBP (ang. low back pain – ból dolnego odcinka kręgosłupa) współpraca tych mięśni jest gorsza, a ruchomość przepony dwa razy mniejsza w porównaniu z grupą zdrowych osób.

W świetle wyżej wymienionych prac oczywiste jest powiązanie prawidłowej funkcji wentylacyjnej z utrzymaniem prawidłowej postawy ciała oraz wpływ prawidłowego oddychania na układ ruchu.
A czy Twój terapeuta pracuje na przeponie??